'Made in Spain'

Spanjaarden staan over de wereld bekend als de uitvinders van de stierengevechten, de gitaar, de ‘flamenco’ en de ‘paso doble’ dans. Maar wie wist dat ook de sigaret, het voetbalspel, de dweilstok en vele andere bekende voorwerpen en technieken uit het land van onder de Pyreneeën komen? Hier volgt een lijstje.

De onderzeeër
In 1887 was het Isaac Peral (1851-1895), militair en ingenieur, die de eerste onderzeeër ontwierp. Het ontwerp was voorzien van electrische motores, een navegatiesysteem, een persicoop, torpedo’s, etc.) Het plan werd echter door de marine verworpen omdat zijn superieuren niet geloofde in de mogelijkheid om onder water te varen. Peral zou miskend op 44-jarige leeftijd sterven aan kanker.

De dweilstok
In 1956 was het Manuel Jalón (1925), die op het idee kwam om het dweilen zo gemakkelijker te maken dat men zich niet meer over de vloer hoefde te bukken. Hij bedacht aldus de dweislstok, nog altijd zeer dankbaar gebruikt door vele huisvrouwen en schoonmakers. Aanvankelijk was hete en symbool voor de emancipatie van de vrouw. Een medewerker van Manuel Jalón, Emilio Bellvis, houdt vol dat de uitvinding eigenlijk de zijne is.

De sigaret
De sigaret werd in de zestiende eeuw uitgevonden door bedelaars in de Spaanse stad Sevilla. Zij waren het die begonnen met het verzamelen van resten tabak, die bemiddelde mensen weggooiden, en die in fijn rijstpapier te draaien. Deze handelswijze werd over de wereld gebracht door zeelui, die ermee in aanraking waren gekomen, waarna het uiteindelijk een handelsproduct zou worden.

Het tafelvoetbalspel
Alejandro Campos Ramírez (1919-2007) was degene, die het tafelvoetbalspel uitvond. In 1936 raakte hij gewond tijdens de bombardementen van Madrid in de Spaanse burgeroorlog. In het ziekenhuis, waar hij daarna verbleef, waren ook veel kinderen, die het betreurden niet buiten te zijn en te kunnen voetballen. Dat bracht hem op het idee om een tafelvoetbalspel te bouwen. Het idee werd gepanteerd in Barcelona voor zijn vlucht naar Frankrijk na de victorie van de nationalen van genraal Franco. Later zou Campos Ramírez onder het pseudoniem Alejandro Finisterre poëzie schrijven en uitgeven.

De Molotov-cocktail
Velen denken dat de Molotov-cocktail, vanwege zijn naam, een Russische uitvinding is. Maar niets is minder waar. Een eerste variant ervan werd al gebruikt tijdens de Spaanse burgeroorlog door de republikeinse milities, die om tegen het in opstand gekomen Spaanse leger te vechten bommen nodig hadden welke gemakkelijk en op goedkope wijze gefabriceerd konden worden. De huidige Molotov-cocktail is een Finse evolutie van deze Spaanse variant. Vandaar misschien de Russische naam.

De weggooi injectiespuit
Ook een uitvinding van Miguel Jalón, de eerdergenoemde uitvinder van de dweilstok. Nu wordt het in alle ziekenhuizen gebruikt en geeft een garantie voor hygiëne.

De radio
De radio blijkt niet te zijn uitgevonden door Guglielmo Marconi –wat altijd aangenomen werd- maar elf jaar eerder door een medewerker van hem, de Spanjaard Julio Cervera (1854-1927). Nu wordt dat algemeen geaccepteerd als een feit.

De potloodslijper
In 1945 bedacht Ignacio Urresti de eerste potloodslijper namens Casco, oorspronkelijk een wapenfabriek, die ook de eerste nietmachine met het huidige ontwerp zou verkopen. Urresti liet zich inspireren door de koffiemolen.

De laryngoscoop
Ook de laryngoscoop, een medisch instrument waarmee de larynx, of het strottenhoofd, geïnspecteerd kan worden, werd uitgevonden door een Spanjaard. Ditmaal gaat het om Manuel Vicente García (1805-1906), een operazanger uit de negentiende eeuw, die de anatomie van het strottenhoofd bestudeerde. De Duitse arts Johann Czermak introduceerde deze uitvinding in de geneeskunde.

Het atronautenpak
De eerste, die een pak voor astronauten ontwierp, was Emilio Herrera Linares (1879-1967), een officier in het Republikeinse leger tijdens de Spaanse burgeroorlog.

De digitale rekenmachine
De wiskundige en ingenieur Leonardo Torres Quevedo (1852-1936) is de verantwoordelijke voor het bestaan van de rekenmachine. Zijn eerste model was nog vrij eenvoudig, maar was al in staat om enkele gecompliceerde berekeningen te maken. Torres Quevedo vond ook de laser pointer uit, de afstandbediening en de kabelbaan, waarvan het eerste exemplaar in 1907 in San Sebastián in gebruik werd genomen.

De autogyro
In 1920 was het de wetenschapper en vliegenier Juan de la Cierva (1895-1936), die het eerste systeem van de autogyro, een vliegtuig met een motorloze rotor, introduceerde. Dat is de voorloper van de huidige helicopter, Hij stierf op 41-jarige leeftijd in het harnas, tijdens een vliegtuigtocht van Londen naar Amsterdam.

Het klapmes
Aan het einde van de zestiende eeuw verbood koning Carlos V het anderen dan edelen om lange blanke wapens te dragen. Zo ontstond het klapmes, die het lemmet verschool. Deze uitvinding verspreidde zich snel over de rest van Europa.

De haakbus
De haakbus, een klein draagbaar kanon, kwam op sinds 1450. Het wapen zou de oorlogvoering van de vijftiende en zestiende eeuw domineren. Daarna zou het uitkomen op de musket.

De klassieke gitaar
De klassieke gitaar zoals we die tegenwoordig kennen, met 6 snaren, werd in de dertiende en veertiende eeuw in Spanje ontwikkeld vanuit een voorloper, de zg. ‘vihuela’.